Παίρνω αφορμή από τα ένθετα των εφημερίδων, DVD ή βιβλία. Μέχρι πρότινος υπερίσχυαν τα της φύσης (ψάρια, πουλιά, θηλαστικά κλπ) και τώρα εφορμά η τέχνη είτε ως λογοτεχνία (διάφοροι κλασικοί συγγραφείς) είτε ως εικαστικά (ζωγράφοι από την αναγέννηση μέχρι σήμερα).
Δεν κρύβω ότι έχω αδυναμία και στα της φύσης, μάλιστα κατά περιόδους ήθελα να σπουδάσω γεωλογία, βιολογία, βοτανική, ζωολογία, και κυρίως παλαιοντολογία και παλαιοανθρωπολογία, αλλά στην τωρινή φάση η τέχνη σαφώς με ταρακουνά περισσότερο μέσα μου.
Κι έτσι μούρθε στο μυαλό μια παλιά διαμάχη φύσης versus τέχνης. Ο Πλάτωνας θεωρούσε τη φύση μίμηση, ένα φτωχό αντίγραφο του κόσμου των ιδεών και την τέχνη μίμηση της φύσης, δηλαδή μίμηση μιμήσεως. Είναι γνωστή βέβαια η όχι και τόσο θετική γνώμη του για την τέχνη, αποκλείοντας τον Όμηρο από την ιδανική πολιτεία του, θεωρώντας ότι εισάγει χονδροειδείς ανθρωπομορφικές εικόνες για τους θεούς.
Βέβαια στον εικοστό αιώνα, τα νέα κινήματα της αφηρημένης τέχνης, του σουπερματισμού, του υπερρεαλισμού, του ντανταϊσμού, του φουτουρισμού κάθε άλλο παρά μιμούνται τη φύση. Γι’ αυτούς η ουσία κείται πέραν των ορατών επιτευγμάτων της μητέρας φύσης, στο χώρο της φαντασίας, του ασυνείδητου, του εσωτερικού του ανθρώπου. Ο άνθρωπος, αν και γέννημα της εξέλιξης της φύσης, μοιάζει να την αφήνει πίσω του, μετατοπίζοντας το βλέμμα του από το έξω στο έσω. Το φυσικό τοπίο, το ανθρώπινο κορμί αρχικά αποδομούνται και στη συνέχεια χάνονται. Το μόνο που έχει πλέον σημασία είναι το περιεχόμενο της φαντασίας, όσο παράλογο και ανεικονικό και να είναι συτό.
Duchamp Marcel,
Nude descending a staircase, No. 2
1912
Philadelphia Museum of Art
Αντίστοιχα στη φυσική επιστήμη η ορατή πραγματικότητα ανάγεται σε μαθηματικές οντότητες που πάλλονται σε χώρους 6 ή 8 ή 11 διαστάσεων, τη στιγμή που ο άνθρωπος δυσκολεύεται να εξοικειωθεί ακόμη και την τέταρτη διάσταση του χρόνου σε συμπλοκή με τις τρεις διαστάσεις του χώρου.
Η δε κβαντική μας διδάσκει ότι τα μικροσκοπικά φυσικά συμβάντα, όπως η αποτύπωση της δέσμης των περιθλώμενων ηλεκτρονίων δεν είναι αντικειμενική, ανεξάρτητη δηλαδή από τον παρατηρητή, αλλά αντίθετα συμβαίνουν μόνο όταν κάποιος τα παρατηρεί να συμβαίνουν.
Η αντικειμενική πραγματικότητα έδωσε τη θέση της σε ένα πιθανοκρατικό σύμπαν, όπου όλα είναι πιθανά, αρκεί κάποιος να τα παρατηρήσει, και πολλοί βασισμένοι σ’ αυτό μίλησαν για παράλληλους κόσμους, όπου κάθε τι πιθανό γίνεται κάπου πραγματικό.
Κι έτσι η φαντασία των υπερρεαλιστών δεν είναι και τόσο μακριά από την εικόνα της νέας επιστημονικής πραγματικότητας, όπου τώρα πια φαίνεται πιο σωστό ότι τα φυσικά συμβάντα ακολουθούν τη φαντασία και τη συνείδηση του παρατηρητή, ότι δηλαδή, κατά μία έννοια, η φύση είναι μίμηση της τέχνης.
11 comments:
Oλα είναι δηλαδη θέμα διαστάσεων και παραλληλισμών τους;Η φαντασία μπορεί να οριστεί μέσα από κάποια συγκεκριμένη διάσταση;
Και τι είναι εν τέλει ''διάσταση'';
Και όλα αυτά τα ρεύματα;Υπερρεαλισμός,σουρρεαλισμός(ππάνω από την πραγματικότητα το ένα,κάτω από την πραγματικότητα το άλλο,έτσι όπως ορίζονται εκ του ονοματός τους)..Οψεις ίδιων νομισμάτων;Και γιατί ένα νόμισμα να έχει δύο όψεις μόνο;Το έχουμε ψάξει καλά αυτό;
Σωρός ερωτημάτων..Αυτά τα πράγματα είναι τροφή για τη σκέψη-μου άρεσε πολύ το κείμενο-αλλά δεν μπορουμε -τουλάχιστον όχι ακόμα-να τα απαντήσουμε,παρά μονο να τα υποθέσουμε.Και καμία πραγματικότητα πιο ρευστή από την υποτιθέμενη.
Εγώ μια γραμματική παρατήρηση θα καταθέσω: ars είναι ονομαστική της λατινικής λέξης για την τέχνη. Το versus συντάσσεται με αιτιατική, αν δεν με απατούν τα απαρχαιωμένα λατινικά μου, οπότε το σωστό είναι natura versus artem. Ενα ανάλογο: post mortem.
Το χτεσινό ποιηματάκι γιατί εξαφανίστηκε;
γιατί κανείς δεν έδωσε σημασία
regina
μάρεσε πολύ το ερώτημα σου γιατί το νόμισμα να έχει μόνο 2 όψεις.
μου θύμισε το κοάν με τα παλαμάκια του ενός χεριού της φιλοσοφίας του ζεν.
επίσης δεν νομίζω ότι μπορεί να υπάρχει τίποτε βέβαιο. όλα είναι ρευστά και υποθέσεις. και περισσότερο απ' όλα οι ενθρώπινες σχέσεις...
πόντικα
νομίζω ότι έχεις τελικά δίκιο, αλλά είναι σίγουρα αιτιατική ή μήπως είναι γενική;
γιατί κανείς δεν έδωσε σημασία
τι πάει να πει αυτό; εγώ δεν πρόλαβα να το δω καν. Μου το είπαν.Μέσα σε μια μέρα πόσοι άλλοι το είδαν;Κι εν πάσει περιπτώσει, εσύ γιατί κάνεις κάποιο ποστ; Για τη δημοσιότητα ή γιατί έτσι εκφράζεσαι;
Όσο για την αιτιατική ή γενική, η γενική είναι artis αλλά εχω την εντύπωση ότι λατινικά συντάσσεται με αιτιατική γι αυτό έφερα το παράδειγμα του post mortem που είναι επίσης αιτιατική.
Δες κι εδώ:
http://users.otenet.gr/~vamvakos/latin.html
Λοιπόν, μετά από τόση γραμματική, διάβασα και το ποστ προσεκτικά, Η φύση μίμηση της τέχνης, εε; Να μια ιδέα που οδηγεί σ' ένα ζηλιάρη θεό που μιμείται τη φαντασία του δημιουργήματός του! Χειρότερα κι από τον Προμηθέα!
Είδες πόσο άλλαξαν τελικά οι εποχές και οι ανάγκες; Πού να το ήξεραν τότε οι υπερρεαλιστές και οι οπαδοί τους ότι θα ερχόντουσαν καιροί που θα τους δικαίωναν.Πάντως, πίσω απ' όλα αυτά, έχω να παρατηρήσω ότι κινητήριος δύναμη είναι η ανάγκη για δημιουργία. Ο άνθρωπος δεν άλλαξε και πολύ απ' την εποχή των σπηλαίων ως προς αυτό. Εκεί, σκάλιζε τους τοίχους για να εκφραστεί, τώρα προχώρησε περισσότερο, πάλι όμως για να εκφραστεί.
Ουτε και εγω πρόλαβα να δω το ποιηματάκι.Βαλτο πάλι.
Και ριξε μια ματιά στο blog μου οταν το ειχα πρωτοξεκινήσει,θα δεις άπειρα μηδέν σχόλια (δεν ειμαι και αυτό που λενε ακριβως δημοσιοσχετιστας των blogs)..
Δεν εσβησα όμως τίποτα.Ξεκινησα το blog ως εναν χώρο για να αποθηκευω τη δουλειά μου,να υπάρχει καπου μαζεμένη.Βεβαια εχω βάλει πολυ λιγα,αλλα αυτό ειναι άλλου παπα ευαγγέλιο.
Αν και φεύγει η συζητηση απο το θεμα του ποστ σου,εν τούτοις δεν πειράζει (πειράζει;;).
Βαλε πάλι το ποιημα και ουαι και αλίμονο αν το ξαναβγάλεις :)) (αστειευομαι φυσικα..)
Πολύ ωραίο ποστ . Λυπάμαι που έχασα το ποίημα .
Χμμ θα τα σκεφτώ και θα επανέλθω . Είναι κάτι που το ψάχνω τελευταίως .
Εξαιρετικό μπλογκ .
Post a Comment